معرفی محتوای کتاب
کتاب «دا» علاوه بر شناسنامه و تقدیمنامه و فهرست مطالب، از یک مقدمه، پنج بخش، و چهل فصل، ضمائم، عکسها و فهرست اعلام تشکیل شده است. بخش اول دارای سه فصل؛ بخش دوم ده فصل، بخش سوم پانزده فصل، بخش چهارم دو فصل، و فصل پنجم شامل ده فصل میباشد. ضمائم آن نیز شامل چهار مصاحبه و گفتوگو با شاهدان عینی برخی از وقایع آن دوره و چهار نقل قول از سه شاهد عینی دیگر و یک سند از کتاب مستندی که درباره نبردهای خرمشهر منتشر شده و صدق وقایع و حوادث راوی را تایید میکنند، میباشد.
البته فلسفه نحوه ساماندهی کتاب و چرایی و چگونگی تنظیم فصول در این بخشهای پنجگانه مشخص نیست. تناسبی میان حجم فصول و بخشهای مختلف آن وجود ندارد. ضمن آن که فلسفه وجودی گفتوگو و مصاحبه و نقل قول مستند برای خوانندگان کتابی که ادعای نگارش یک رمان واقعی و تاریخی را دارد، هرگز روشن نیست.
راوی این اثر، خانم سیده زهرا حسینی است که در عنفوان جوانی با این شرایط بحرانی روبهرو میشود و با دست خویش پیکر خونین و پاره پاره پدر و برادرش را به خاک میسپارد. وی به جمعآوری پیکر شهدا و مجروحین از سطح شهر مبادرت میورزد و در امر امداد به مجروحین و مصدومین در درمانگاه موقت مسجد جامع خرمشهر به صورت شبانه روزی فعالیت میکند و حتی به منظور توزیع غذا و مهماترسانی و آبرسانی به رزمندگان و مدافعان خط مقدم جبهه پیشقدم میشود و به یاری همرزمان مرد خویش می شتابد. وی در نهایت، در روز بیستم مهر ۱۳۵۹ و پس از ۲۰ روز مقاومت و پایداری تحسین آمیز در امور مختلف خدمات رسانی به رزمندگان و مردم بی پناه خرمشهر، در هنگام درگیری با نیروهای بعثی در خطوط مقدم جبهه (گمرک خرمشهر) از ناحیه ستون فقرات مجروح و به آبادان و ماهشهر و سربندر اعزام میشود. با این حال، از اعزام به پشت جبهه خودداری میکند و دوباره خودسرانه به خرمشهر بازمیگردد که این بار به اجبار جهت مداوا به پشت جبهه اعزام میگردد. وی در رویای بازگشت به وطن خویش، یعنی خرمشهر، پس از طی مراحل درمان و پشت سرنهادن دوران اولیه نقاهت، تلاش نافرجامی را برای اعزام به منطقه آبادان آغاز میکند تا در امر امداد رسانی به مجروحین جنگی سهیم گردد که شرح کامل آن که به درگیری وی و دوستانش با تکاوران نیروی دریایی و سپس دستگیریشان میانجامد، بسیار خواندنی است. بالاخره وی پس از ازدواج با یکی از فرماندهان عملیاتی خرمشهر میتواند در منطقه آبادان مستقر شود. اینک او با روایت تاثیرگذار خویش از آنچه در خرمشهر و از مردم بیگناه و بیپناه و مدافعان غیور و جان برکف این شهر دیده است، اثر ماندگاری در تاریخ ادبیات پایداری برای جوانان کشورمان آفریده است.
خوانندگان و علاقه مندان آثار ادبی حوزه دفاع مقدس در کتاب ارزشمند و تاثیرگذار سفر به گرای ۲۷۰ درجه شاهد بلوغ نسل نوجوانی هستند که در فرایند جنگ تحمیلی و دفاع مقدس مشارکت میکنند. آنان با پذیرش مسئولیت سنگین رزمندگی و دفاع از مرز و بوم و شرف و مردانگی مردم ایران، مردانگی و جوانمردی و البته مظللومیت خود را به رخ جهانیان میکشند. کتاب دا نیز سرنوشت نسلی را به نمایش میگذارد که به طور ناخواسته درگیر جنگی نابرابر با دشمنی غدار و ستمگر میشود که تا بن دندان به تسلیحات اهدایی شرق و غرب مسلح است و از پشتیبانی مادی و معنوی نظام جهانی بهره مند است. با این حال، دشمن به هیچ اصول انسانی، اخلاقی، و قانونی پایبند نیست و با زیر پا نهادن قواعد بازی و لگدکوب کردن کنوانسیون های بین المللی، به طور وحشیانه ای به مناطق غیرنظامی و شهرهای مرزی ایران یورش میآورد و بیرحمانه مردم بیدفاع و بیگناه آنها را به خاک و خون میکشد و بدین سان، حقوق بشر و نهادهای مدعی حقوق بشر را به سخره میگیرد. کتاب دا، روایتی ناب از تهاجم نیروهای بعثی به خرمشهر و فجایع خشونتبار و خونین و ویرانگر آنان را به تصویر میکشد که یادآور هجوم وحشیانه مغولها به ایران و حمله ویرانگر سپاهیان محمود افغان به شهر اصفهان است. بنابراین، خرمشهر نماد مقاومت و پایداری ایران و راوی نماد مظلومیت نسلی مقاوم، ایثارگر و سربلند است. نسلی که ناخواسته درگیر جنگ نابرابری شد که هشت سال به طول انجامید و بسیاری از سرمایههای انسانی، معنوی و مادی کشور را به کام خود کشید. اما از سوی دیگر در این دوره حماسههایی خلق شد که در تاریخ ایران و پس از دوران صدر اسلام، بینظیر بود. زیرا مردم در سالهای خونین دفاع مقدس سرفرازانه به میدان آمدند و از همه سرمایه ها و داشته های خود گذشتند. حال باید از یک چنین شکوهی جانبداری کرد و هرگز نباید این سترگی مردان و زنان ایران و ددمنشی دشمن را به فراموشی سپرد. دشمنی که به تباهی ما اراده کرده بود. اما به یاری خداوند نتوانست.
مطالعه کتاب – خاطرات یا رمان ـ دا به همه جوانان کشور توصیه و پیشنهاد میشود.
